Voor deze mogelijkheid kan worden gekozen als u en uw echtgenoot de samenleving willen beëindigen en dit ook juridisch willen regelen, maar niet willen scheiden. Daaraan kan een godsdienstige reden ten grondslag liggen. Ook kan een scheiding van tafel en bed een overgangsperiode naar de daadwerkelijke echtscheiding vormen.
Een scheiding van tafel en bed kan worden verzocht door een van de echtgenoten, maar ook door u en uw echtgenoot tezamen. De grond voor een verzoek tot scheiding van tafel en bed is dezelfde als die voor een verzoek tot echtscheiding, namelijk duurzame ontwrichting van het huwelijk. De scheiding van tafel en bed is pas definitief als de beschikking, waarbij de scheiding van tafel en bed door de rechtbank is uitgesproken, is ingeschreven in het huwelijksgoederenregister (dus niet, zoals bij echtscheiding, in de registers van de burgerlijke stand van de gemeente waarin u bent gehuwd).
Na de scheiding van tafel en bed bestaat er tussen u en uw echtgenoot geen gemeenschap van goederen meer. Ook zijn de algemene bepalingen van het huwelijksvermogensrecht niet meer van toepassing. Net als bij een echtscheiding, kan er een verzoek tot kinder- dan wel partneralimentatie worden gedaan. De regels aangaande het gezag over en de verblijfplaats van de kinderen, de verdeling van de zorgtaken en de informatie- en consultatieplicht zijn gelijk aan de regels die gelden in geval van een echtscheiding. Evenals bij echtscheiding, is er een wettelijke aanspraak op verevening van pensioenrechten.
De scheiding van tafel en bed eindigt door een verzoening als dit op verzoek van zowel u als uw echtgenoot is ingeschreven in het huwelijksgoederenregister. Na een verzoening herleven alle rechtsgevolgen van het huwelijk, alsof er nooit een scheiding van tafel en bed heeft bestaan.
Is er geen verzoening tot stand gekomen, dan kan op verzoek van een van u beiden, of op verzoek van u en uw echtgenoot gezamenlijk, aan de rechtbank worden verzocht om tot ontbinding van het huwelijk over te gaan. Is het verzoek van slechts een van u beiden afkomstig, dan kan ontbinding van het huwelijk in principe pas plaatsvinden als de scheiding van tafel en bed drie jaren heeft geduurd. Deze termijn kan worden verkort tot ten minste een jaar wanneer de andere echtgenoot stelselmatig wangedrag vertoont. Voor een ontbinding op verzoek van beide echtgenoten geldt de eis van drie jaren niet. De ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed is pas definitief als de beschikking van de rechtbank is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. De gevolgen van de ontbinding van het huwelijk zijn gelijk aan die bij echtscheiding.